Arjantin’de 3 haneli enflasyon, siyasi çalkantılar ve kuraklık nedeniyle yaşanan resesyon ile döviz kıtlığı, ekonomiyi çökme noktasına getirdi. Bunun yanında karaborsadaki paralel döviz kuru ile resmi döviz kuru ortasındaki makas da uygunca açılmaya başladı.
Arjantin’de hükümetin fiyat dondurma, sermaye denetimleri ve çoklu döviz kuru üzere stratejileri peso üzerindeki baskıyı yatıştıramazken ülkede şubatta yıllık 102,2 ile 30 sene sonra birinci kere üç haneli enflasyon görüldü.
Enflasyon, fiyat artışlarını geride bırakırken tüketici harcamalarını da azalttı. Ayrıyeten iddialara nazaran, kuraklığın Arjantin’in 19 milyar dolarlık ihracatına mal olabileceği belirtildi.
Tarihi şiddetteki kuraklık, Arjantin’de soya fasulyesi ve mısır üzere kritik mahsullerin hasadını mahvetti. Sert kuraklık, ülkenin tarım ihracatını yavaşlatırken bu durum dolar girişini kesti ve Arjantin Merkez Bankası’nın rezerv biriktirme teşebbüslerini zorlaştırdı.
BÜYÜK DÖVİZ KRİZİ
Öte yandan Arjantin’de turistlere, soya üreticilerine ve borsaya özel döviz kurları üzere birçok paralel kur uygulanıyor. Pesonun neredeyse bir yılda pahasının yarısını kaybettiği ülkede sıkı sermaye denetimleri de kelam konusu.
Arjantin’de ayrıyeten IMF programını yine müzakere etme planları gündeme gelirken merkez bankasının döviz rezervleri geçen hafta yedi ayın en düşük düzeyine geriledi. IMF de Arjantin’e resmi döviz kurunu devalüe etmesi için baskı yapıyor.
Arjantin pesosunun dolar karşısındaki kıymet kaybı. Sarı çizgi: Karaborsa – Mavi çizgi: Resmi peso/dolar kuru. Grafik: Johns Hopkins Üniversitesi Profesörü Steve Hanke.
Arjantin Merkez Bankası’na nazaran dolar/peso resmi kuru 220 düzeyinde seyretse de paralel kur bu sayının iki katına fiyatlanıyor. Arjantin’de mahallî halk ortasında “mavi dolar” olarak bilinen dolar/peso paralel kuru, finans sitesi Dolarhoy.com datalarına nazaran 500’e yakın düzeyde satılıyor.
RESESYON BEKLENİYOR
Ülkedeki ekonomik aktivite düzeyi de kuraklık tesiriyle resesyona işaret etti. Pazartesi günü yayınlanan datalara nazaran, ekonomik aktivite şubatta evvelki aya nazaran yatay seyretti. Bir yıl öncesine nazaran ise iktisat yüzde 0,2 büyüdü.
Arjantin Merkez Bankası tarafından mart ayında yapılan bir ankete katılan ekonomistler, gayri safi yurt içi hasılanın bu yıl yüzde 2,7 daralacağını varsayım etti. İktisat geçen yılın son çeyreğinde de küçülmüştü. Gelecek yıl iktisat küçülürse bu, son 10 yıldaki 6. sakinlik olacak.
İKTİDAR, SAĞ MUHALEFETİ SUÇLADI
Arjantin Devlet Lideri Alberto Fernandez geçtiğimiz günlerde ekim ayında yapılacak seçimlerde aday olmayacağını açıklarken ekonomik gidişatla ilgili sağcı muhalefeti ve evvelki periyodu suçladı.
Fernandez, “Ekonomi Bakanı Sergio Massa bu durumu çözmeye kararlı. Lakin, eski Devlet Lideri Mauricio Macri’nin ortaya çıkardığı sıkıntılarla karşı karşıya” dedi. Arjantin’in 2015’te 240 milyar dolar olan dış kamu borcu Macri devrinin bittiği 2019’da 323 milyar ABD dolarına ulaşmıştı.
Ayrıca Fernández dün sabah düzenlediği basın toplantısında, muhalefetle temaslı ekonomistleri ve finansal işletmecileri pezoya karşı spekülasyon yapmakla suçladı. Fernandez, sağ muhalefetin döviz piyasalarını etkileyen ve Arjantinlilerin tasarruflarına ziyan veren söylentiler yaydığını argüman etti.
Kaynak: Sözcü