Omurganın alt bölgesinde yer alan bel omurları arasında bulunan diskler, vücudumuzun hareket kabiliyetini sağlamakla kalmaz, aynı zamanda omurilik ve sinir kökleri üzerinde de koruyucu bir rol oynarlar. Ancak bazen çeşitli etkenler sonucu bu disklerin dışarı doğru fırlayarak omurilik veya sinir köklerine baskı yapmasıyla belirgin bir sağlık sorunu olan “Bel Fıtığı” (lomber disk hernisi) ortaya çıkabilir.
BEL FITIĞI NEDİR?
Bel fıtığı, omurganın alt bölgesinde bulunan bel omurları arasındaki disklerin dışarı doğru fırlayarak omurilik veya sinir köklerine baskı yapması durumunu ifade eder. Bu durum tıbbi olarak lomber disk hernisi olarak adlandırılır. Omurga, omur denilen kemiklerin üst üste gelmesiyle oluşan bir yapıdır. Her omurun arasında disk adı verilen yastık benzeri yapılar bulunur. Bu disklerin iç kısmı jel benzeri bir madde olan nukleus pulposus ile doludur, dış kısmı ise daha sert bir doku olan anulus fibrozus ile çevrilidir.
Lomber disk hernisi, genellikle omurgada aşırı zorlanma, yaralanma, yaşlanma süreci veya disklerin yıpranması sonucu ortaya çıkar. Diskin dış kısmındaki anulus fibrozus zayıflarsa veya yırtılırsa, içerideki nukleus pulposus dışarıya doğru fırlayabilir. Bu durumda omurilik veya sinir kökleri üzerine baskı yaparak ağrı, uyuşma, karıncalanma, kas güçsüzlüğü gibi semptomlara neden olabilir. Bel fıtığı genellikle alt sırt bölgesinde (bel) ve bacaklarda hissedilen ağrı ile kendini gösterir.
Tedavi genellikle semptomların şiddetine, hastanın genel sağlık durumuna ve bel fıtığının tipine bağlıdır. Konservatif tedavi yöntemleri arasında istirahat, ağrı kesiciler, kas gevşeticiler, fizik tedavi ve egzersizler yer alabilir. Eğer semptomlar ciddi ise veya konservatif tedavilere yanıt alınamıyorsa cerrahi müdahale düşünülebilir. Cerrahi seçenekler arasında fıtıklaşmış disk materyalinin çıkarılması (diskektomi) veya disklerin stabilizasyonu için cerrahi prosedürler bulunmaktadır.
BEL FITIĞI NEDENLERİ NELER?
Bel fıtığı (lomber disk hernisi) birkaç farklı nedenle ortaya çıkabilir. Bu nedenler arasında:
Yaşlanma: Diskler zamanla yıpranır ve elastikiyetlerini kaybeder. Bu durum disklerin dış kısmının zayıflamasına ve daha kolay yırtılmasına yol açabilir.
Zorlanma ve Yaralanmalar: Ağır yük kaldırmak, ani ve aşırı hareketler yapmak veya doğru teknik kullanmaksızın ağır nesneler taşımak gibi etkenler omurga disklerine baskı yapabilir. Bu da disklerin zayıflamasına ve fıtıklaşmasına neden olabilir.
Genetik Faktörler: Genetik yatkınlık, bazı kişilerin disklerinin daha kolay yıpranabileceği anlamına gelebilir.
Sedanter (Hareketsiz) Yaşam Tarzı: Düzenli egzersiz yapmayan veya uzun süre oturan bir yaşam tarzına sahip olmak, omurga ve disklerin zayıflamasına yol açabilir.
Kilo Problemleri: Fazla kilolu olmak, omurga üzerine fazladan baskı yaparak disklerin zayıflamasına ve fıtıklaşmasına neden olabilir.
Sigara İçme: Sigara içmek, omurilik dolaşımını azaltarak disklere yeterince besin ve oksijen ulaşmasını engelleyebilir, bu da disklerin daha kolay yıpranmasına yol açabilir.
Uzun Süreli Yanlış Duruşlar: Yanlış duruşlar veya uzun süre aynı pozisyonda kalma, omurganın dengesini bozabilir ve disklerin daha hızlı yıpranmasına yol açabilir.
Spinal Deformiteler: Skolyoz gibi omurga eğrilikleri, omurgada dengesiz baskılara neden olarak disklerin zayıflamasına ve fıtıklaşmasına yol açabilir.
Kronik Yüksek Basınç: Kronik yüksek basınca maruz kalmak, örneğin obezite veya hamilelik gibi durumlar, omurga disklerinin daha kolay fıtıklaşmasına neden olabilir.
BEL FITIĞI BELİRTİLERİ NELER?
Bel fıtığı (lomber disk hernisi) belirtileri, fıtıklaşan diskin omurilik veya sinir kökleri üzerine baskı yapması sonucu ortaya çıkar. Belirtiler, fıtığın büyüklüğüne, yeri ve baskı yaptığı sinirlerin konumuna göre değişebilir. İşte bel fıtığının yaygın belirtilerinden bazıları:
Bel Ağrısı: Genellikle alt sırt bölgesinde veya belde başlayan ağrı. Bu ağrı bacağa yayılabilir ve genellikle bir tarafta daha belirgindir.
Bacak Ağrısı: Bel fıtığından kaynaklanan bacak ağrısı “sciatica” olarak adlandırılır. Bu ağrı genellikle kalça bölgesinden başlar, uyluk arka kısmında devam eder ve bacağın altına kadar inebilir. Ağrı sıklıkla yanma, uyuşma veya karıncalanma hissiyle birlikte olabilir.
Kasılmalar veya Karıncalanma: Fıtığın baskı yaptığı sinir kökleri nedeniyle bacağın veya ayakların kasılması, karıncalanması veya uyuşması gibi duyusal değişiklikler yaşanabilir.
Zayıflık veya Güçsüzlük: Fıtıklaşan disk, sinir köklerine baskı yaparak kaslara sinyal iletememe veya zayıf iletim yapma sonucu bacaklarda veya ayaklarda güçsüzlük hissi oluşturabilir.
Ağrı Artışı: Öksürme, hapşırma, gülme veya ağırlık kaldırma gibi aktiviteler sırasında ağrının artması yaygındır. Bu durum, sinir köklerine olan baskının geçici olarak artmasından kaynaklanır.
Belirgin Ağrı Düzleşmesi: Belirli pozisyonlarda veya hareketlerde ağrının azalması veya hafiflemesi mümkündür. Örneğin, beli bükme veya bacağı karnın yakınına çekme pozisyonları bazı insanlarda ağrıyı azaltabilir.
Mesane veya Barsak Sorunları: Nadir durumlarda, bel fıtığı alt sırt bölgesindeki sinirlere baskı yaparak mesane veya barsak kontrolü üzerinde sorunlara neden olabilir. Bu durumda idrar yapma veya dışkılama zorlaşabilir.
BEL FITIĞI AMELİYATI RİSKİ VAR MI?
Bel fıtığı ameliyatı genellikle cerrahi ekip ve hastanın durumuna bağlı olarak değerlendirilen bir seçenektir. Ameliyatın riskleri, hastanın genel sağlık durumu, fıtığın konumu ve boyutu, semptomların şiddeti gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. İşte bel fıtığı ameliyatının olası riskleri:
Genel Cerrahi Riskler: Her türlü cerrahi müdahalede olduğu gibi, enfeksiyon riski, anestezi reaksiyonları, kanama ve pıhtı oluşumu gibi genel cerrahi riskler bulunur.
Nadir Komplikasyonlar: Nadir durumlarda, sinir köklerine veya omuriliğe zarar verebilecek komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bu tür komplikasyonlar, bacaklarda veya ayaklarda zayıflık, his kaybı veya felç gibi sonuçlara yol açabilir.
Yara İyileşmesi Sorunları: Ameliyat sonrası yara iyileşmesi problemleri, enfeksiyon, yara açılması veya yara yeri hassasiyeti gibi sorunları içerebilir.
Tekrarlayan Fıtık: Her ne kadar ameliyat sonrası genellikle semptomlar hafiflesese de, nadir durumlarda fıtık tekrarlayabilir.
Yan Etkiler: Ameliyat sonrası bazı yan etkiler olabilir, örneğin geçici olarak idrar veya dışkılama sorunları, kas güçsüzlüğü veya duyusal değişiklikler.
Kaynak: Sözcü