Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Bilim Kısmı Öğretim Üyesi de olan Prof. Dr. Ateş Kara, artan üst teneffüs yolu enfeksiyonlarına ait sorularını yanıtladı.
Şu anda sirkülasyonda birbirinden farklı üst teneffüs yolu enfeksiyonlarının bir ortada bulunduğunu belirten Kara, çoklukla ortamda hakim olan enfeksiyonların her yıl birebir takvim devirlerinde kendini gösterdiğini, lakin bunun Kovid-19 salgını sürecinde değiştiğini söyledi.
Kara, burun akıntısı ya da tıkanıklığı, boğaz ağrısı, aralıklı öksürük, yetişkinlerde hafif ve çocuklarda daha yüksek ateşle kendini gösteren üst teneffüs yolu hastalıklarına ekseriyetle 100’den fazla virüsün yol açabildiğini lakin kimilerinin çok daha etken olduğunu vurguladı.
Üst teneffüs yolu enfeksiyonlarının, eylül-mayıs ayları ortasında görüldüğüne dikkati çeken Kara, şu bilgileri verdi:
*Salgından evvelki periyotlarda, okulların da açıldığı eylül ayında birinci olarak en yaygın viral enfeksiyonlardan olan soğuk algınlığının en büyük nedenlerinden Rinovirüs ile karşılaşırdık.
*Rinovirüs, ekseriyetle eylül-ekim aylarında, ekim-aralık ortasında ise üst ve alt teneffüs yolu enfeksiyonlarına yol açan parainfluenza başlardı, aralık-mart ayları ortasında RSV (Respiratuar Sinsisyal Virüs) görülürdü.
*Gribe neden olan influenza virüsünün başlangıcı da aralık ayında olur, nisan ayına kadar sürer. Nisan-mayıs üzere tekrar Rinovirüs aktivitesi görülür ve yaz aylarıyla birlikte azalarak biter.
Kovid-19 salgınında ise birinci sefer karşılaşılan bu virüsün tek başına hakimiyet sağladığını ve bu devir içinde öbür teneffüs yolu enfeksiyonlarının neredeyse hiç aktivitesinin olmadığını söyleyen Kara, “Hem alınan tedbirler hem de Kovid-19’un sirkülasyonda çok hakim olması, ortamdaki tek işveren virüs üzere davranması nedeniyle öbür virüsleri görmediğimiz yaklaşık 2,5 yılı geçirdik. Bilhassa ağustos ayından sonra Türkiye’de salgından evvel ağır görülen öteki virüsler arttı.” diye konuştu.
Bunun bilim insanlarınca öngörüldüğüne lakin bu kadar ağır seyredeceğinin beklenmediğine işaret eden Kara, bu virüslerin çok süratli bir giriş yaptığını ve çok sayıda kişiyi hasta ettiğini söyledi.
Kara, “Türkiye özelinde geçen haftanın bilgilerine nazaran, Rinovirüs birinci sırada, ikinci sırada parainfluenza ve bunun gerisinde da grip ve soğuk algınlığına benzeri şikayetlere neden RSV geliyor, altlarda da grip (influenza), son sırada ise Kovid var.” dedi.
“ÇOCUKLARDA YÜKSEK ATEŞ 10-14 GÜN SÜREBİLİYOR”
Kovid-19’un daha çok yetişkinleri etkilediğine, küçük yaş kümelerinde hastalığın çok hafif seyrettiğine dikkati çeken Kara, şu bilgileri paylaştı:
*Şu anda dolanımda olan virüsler ise çocukları daha ağır etkiliyor. Zira, üst teneffüs yolu enfeksiyonlarının özelliği şudur, bu virüsle daha evvel tanışmadıklarından evvel onlar etkilenir ve daha fazla ateşleri yükselir, düzgünleşme mühleti daha uzun sürer.
*Yetişkinlerde ise bunlar daha hafif olur, 3-5 gün devam eder, 6-7 sonra ise büsbütün düzgünleşir. Salgın öncesinde çocuklarda güzelleşme süreci 10 gün sürerdi, lakin bu virüslerle 3 yıldır karşılaşılmadığından yüksek ateş 10-14 gün sürebiliyor.
Kara, Türkiye’de temmuz-ağustos aylarında Kovid-19’un çok ağır geçirildiğini anımsatarak, “O periyottan bugüne hastalığın koruyuculuğu yaklaşık 3,5 ay sürüyor. Bu durumda aralık ayının ortası ve ocak ayının başında tekrar Kovid-19’da artış olma ihtimali var. Grip aktivitesi de kasım ayı üzere başladı ve süratle yükseldi. Bu nedenle, önümüzdeki haftalarda çok daha dikkatli olunması gerekiyor.” ikazında bulundu.
Hastalık riskinin azaltılmasında en kıymetli önlemin korunma ve aşı olduğunun altını çizen Kara, Kovid-19 için hatırlatma dozlarının yaptırılmasının değerine değindi.
Kara, “Son dozun üstünden 6 ay geçtiyse, kesinlikle hatırlatma dozunun yaptırılması gerekiyor. Hatırlatma dozunun bir an evvel geciktirilmeden yaptırılması, korunma için büyük ehemmiyet taşıyor. Grip için de her yıl içeriği yenilenen aşının yaptırılması öneriliyor.” diye konuştu.
Bir şahısta birden fazla virüsün görülebileceğine de dikkati çeken Kara, şunları kaydetti:
*Ayrıca, nadiren de olsa iki virüs bir ortada görülebilir. İki virüs şayet yan yana gelir ve tıpkı anda hastalığa neden olursa, daha ağır klinik bir tabloya yol açabileceğini düşünmemiz gerekiyor.
*Bu nedenle, 65 yaş üstündekilerin, 5 yaş altındakilerin ve kalp, akciğer, şeker üzere kronik hastalığı bulunanların grip aşılarını ve Kovid-19 için de hatırlatma dozlarını yaptırmaları gerekiyor.
*El hijyeni çok kıymetli. Kovid-19 damlacık yoluyla bulaşıyor, masa üzere ortamlarda canlı kalmıyor lakin grip virüsü canlı kalabiliyor.
*Bu nedenle grip virüsünün bulunduğu bir masaya dokunduktan sonra ağzına, gözüne ya da burnuna götürdüğünde virüsü alabiliyor. Onun için kesinlikle çocuklar teneffüslerde ve meskene geldikten sonra ellerini yıkamaya itina göstermeli.
*Yetişkinler virüsü 3 gün, çocuklar ise 10 gün boyunca bulaştırabiliyor. Hastalık bulgusu olduğunda meskende izolasyonda bulunmak kıymetli.
*Bir öbür tedbir olarak kapalı ortamlar gün içinde havalandırılmalı. Kapalı ortamlarda mümkün olduğunca bu periyotta maske takılmalı. (AA)