Deprem bölgesinde GSM operatörlerinden sonra elektrik dağıtım şirketleri de sınıfta kaldı. Şirket kârı yeniden vatandaşın hayatından evvel geldi. Sarsıntı üzere harikulâde durumlarda acil elektrik muhtaçlığının karşılanması için elektrik şirketlerine jeneratör bulundurma zaruriliği getirilmesi planlandı. Bunun için muhtaçlığı kısmen de olsa karşılayacak bir yönetmelik taslağı hazırlanıp görüşe açıldı. Fakat taslak düzenleme, şirketlerin güzeline gitmedi. İnsan hayatı düşünülerek hazırlanan taslak, şirketlerin talepleri doğrultusunda jeneratör sayısı ve jeneratörün gücü aşağı çekilerek değiştirildi. Şirket kârını önceleyen düzenleme yüzünden, zelzele sonrası enkazlarda gece yürütülen hayat kurtarma çalışmalarına gereğince jeneratör gönderilemediği tabir ediliyor.
TASLAK 2021’DE HAZIRLANDI
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) afet ve gibisi nedenlerle elektrik çizgilerinin kullanılamaz hale gelmesi durumunda acil elektrik gereksiniminin jeneratörlerle karşılanması için Ağustos 2021’de yönetmelik taslağı hazırladı. Taslak; dağıtım şirketlerine, her vilayette en az 1 adet olmak kuralıyla her 100 bin nüfusa en az bir adet olacak halde ve her biri en az 100 kilovolt-amper (kvA) güce sahip taşınabilir jeneratör bulundurma zaruriliği getiriyordu. Lakin düzenleme, Nisan 2022’de şirketlerin istediği biçimiyle yayımlandı. Yeni düzenlemeyle, nüfusu 100 bini geçen ‘il merkezleri’ ile 100 bini geçen ilçe merkezlerinde en az 1 adet ve en az 50 kvA gücünde taşınabilir jenaratörlerin bulundurulması kâfi sayıldı. Taslakla örneğin 1 milyon nüfuslu vilayet merkezi için her biri 100 kvA gücünde en az 10 jeneratör bulundurması gereken şirketler, mevcut düzenlemeyle tıpkı kentte 50 kvA gücünde yalnızca 1 adet jeneratör bulundurabiliyor.
Binlerce enkazı aydınlatırdı
Can güvenliği nedeniyle sarsıntı yaşayan vilayetlere elektrik verilemediği için jeneratörler hayati kıymet kazandı. 50 kvA güce sahip bir taşınabilir jeneratörün tıpkı anda 50 enkazı aydınlatıp hayat kurtarabileceği hesaplanıyor. Tıpkı güçteki jeneratörle 25 çadırın da aydınlatma gereksinimi karşılanabiliyor. Lakin düzenleme şirketler yerine, insan hayatı dikkate alınarak çıkarılsaydı her jeneratörle birebir anda en az 100 enkaz olmak üzere binlerce enkazda gece sabaha kadar arama kurtarma yapılabilecekti. Ayrıyeten etraf vilayetlerden gelebilecek jeneratörler de hazırda olacaktı.