Bankaların döviz süreçlerinde alış-satış makasının 1,1 lirayı aşması, ihracatçının maliyet hesabı yapamamasına yol açtı.
Sozcu.com.tr’ye konuşan Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği Lider Vekili Ahmet Hamdi Gürdoğan, dövizde alış ve satış kuru ortasındaki farkın açılmasının ihracatta belirsizlik yarattığını, fiyat belirlemekte zahmet çektiklerini ve uzun vadeli irtibatlar yapamadıklarını söylerken; Ege İhracatçı Birlikleri Lideri Jak Eskinazi de, döviz kurunda makasın açılmaya devam etmesi durumunda ihracat pazarlarında kayıplar yaşanabileceğinden kaygılı olduklarını anlattı.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Hazırgiyim ve Konfeksiyon Kesim Meclis Lideri Erdem Fayat ise, son haftalarda döviz süreçlerinin bankalardan Kapalıçarşı’ya kaymasında ihracatçıların da kıymetli bir talebi olduğunu söyleyerek, “Resmi kur ile Kapalıçarşı ortasındaki kur farkının yüzde 5’e çıkması sonrası birçok ihracatçı, dövizi fiziki olarak gidip Kapalıçarşı’da bozduruyor” diye konuştu.
ALIŞ-SATIŞ FARKI 1,1 TL’Yİ AŞTI
Bu ayın birinci haftasında döviz kurlarında bankalar ile Kapalıçarşı ortasındaki fark açılmaya başlamıştı.
8 Nisan prestijiyle rastgele bir bankada dolarını TL’ye çevirmek isteyen bir vatandaş 19,02 civarında bir kurla karşılaşırken, Kapalıçarşı’da bu sayı 19,66’ya kadar yükseliyordu.
Dün ise, bankalar ortası dolar/TL kuru, 19,40 düzeylerinden süreç görürken Kapalıçarşı’da 20,37 alış ve 20,51 satış fiyatıyla süreç gördü.
Bugün öğle saatlerinde ise bankalarda dolar/TL için alım fiyatı 19,39-19,40 düzeylerinde seyrederken satış düzeyleri ise 20,52’ye kadar çıktı ve alım ve satım ortasındaki fark 1,1 TL’yi aştı.
Yani Merkez Bankası’nın belirlediği gösterge niteliğindeki dolar kuru bugün prestijiyle alış için 19,39, satış için 19,42 düzeylerinde olsa da ihracatçılar da dolar alırken bankalarda açılan döviz kuru makasıyla karşı karşıya kalıyor.
İhracat gelirlerinin yüzde 40’ı Merkez Bankası’na satılırken de, bu süreç, TCMB’nin belirlediği satış kurunun yüzde 2 üzerinden yapılıyor.
Ancak piyasada kimi bankalarda dolarda alış kuru ile satış kuru ortasındaki makas yüzde 5’e yaklaşınca, ihracatçıya sunulan yüzde 2 avantajı büyük oranda kaybedildi. Bu yüzden ihracatçı da dövizi fiziki olarak bozdurmak için Kapalıçarşı’nın yolunu tuttu.
MAKAS YÜZDE 5’E ÇIKINCA KAPALIÇARŞI’NIN YOLUNU TUTTULAR
Sozcu.com.tr’ye konuşan TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Bölüm Meclis Başkanı Şeref Fayat ise, “Kurun baskılanmasından ötürü Uzak Doğu ülkeleriyle rekabet bahtımızı kaybettiğimizden yakınıyorduk ve kurun gerçek kıymetinin 24-25 düzeyinin altında olmaması gerektiğini söylüyorduk. İktisat idaresi bu durumu, ihracatçıların bozdurduğu dövizin, bankaların açıkladığı döviz fiyatının yüzde 2 üzerinde bir bozmayla telafi etmeye çalıştı. Lakin makasın açılması sonrası bunun cazibesi kalmadı” dedi.
Resmi kur ile Kapalıçarşı ortasındaki makasın yüzde 5’e çıkması sonrası ihracatçının tekrar ziyan ettiğini söyleyen Fayat, “Birçok ihracatçının dövizi fiziki olarak gidip Kapalıçarşı’da bozdurmak istemesiyle ilgili talep oluşmaya başladı son birkaç hafta içinde” dedi ve şöyle devam etti:
“Her firmanın nakit akışına nazaran farklılık göstermekle birlikte, ihracatçının ülkeye getirdiği vakit mecburen bozulması gereken kısmın haricindeki dövizi, fiziki olarak Kapalıçarşı’da bozdurmak üzere bir eğilimi başladı.”
İTHALAT YAPAN İHRACATÇIYI DAHA ÇOK ETKİLİYOR
Döviz kurundaki alım satım makasının açılmasının bilhassa ithalata dayalı ihracat yapanları daha çok etkilediği bilgisini veren Ege İhracatçı Birlikleri Lideri Jak Eskinazi, “Son günlerde ihracatçıların bu duruma yönelik şikâyetleri arttı. Tarım bölümündeki ihracatçılar bile kasvetler yaşıyor. Örneğin ayçiçek yağı ihraç eden arkadaşlarımızdan hayli şikâyet aldık. İhracat yapamaz hale geldiklerini söylüyorlar” dedi.
‘DÜNYADAKİ MARJ MUHAKKAK, MÜŞTERİ ŞAŞKINA DÖNÜYOR’
“Böyle giderse mal satamazsınız, ihracat pazarınızı kaybedersiniz” diyen Eskinazi, “Çünkü dünyadaki ham husus fiyatları muhakkak, sizin fiyatların üzerine bu türlü bir marj yüklendiği vakit otomatik olarak müşteriler şaşkına dönüyor” diye konuştu.
Sozcu.com.tr’ye konuşan Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği Lider Vekili Ahmet Hamdi Gürdoğan da Eskinazi üzere, alım ve satım kurunda açılan makasın daha da açılmaya devam etmesi halinde ihracat pazarlarında kayıplar yaşanabileceği konusunda telaşlı.
‘İHRACATÇI YARININI GÖRMEDEN İMZA ATMAK ZORUNDA’
“İhracatçı yarınını görmeden birtakım işlere imza atmak zorunda kalıyor. Esasen kurun baskı altında tutulması nedeniyle kârlarımızdan fedakârlık ederek ihracat pazarlarımızı elimizde tutmaya çalışıyoruz” diyen Gürdoğan, “Her ne kadar kur baskı altındayken ihracat artarak devam etse de istenilen düzeye çıkılmamasına neden oluyor. Tüm bunlar ve döviz kurlarındaki makasın açılması ihracatçı için bir handikap” dedi.
Gürdoğan, “Her ihracatçının tıpkı vakitte yeterli bir muhasebeci olması lazım bu işlerin altından kalkabilmesi için. Bu kadar karmaşık bir sistemde ihracatın devam ediyor olması bile bana nazaran mucize” sözlerine yer verdi.
2 MİLYAR DOLARLIK KAYIP BEKLENTİSİ
Öte yandan, seçim öncesinde dolar kurunda sert artış istemeyen TCMB, döviz piyasasına sıkı nezaret uygularken, ihracatçılar ise yalnızca baskı altında tutulan döviz kuru nedeniyle yıl sonunda ihracatta 2 milyar dolarlık kayıp bekliyor.
Şeref Fayat, bu yılın sonuna kadar şu anki üzere bir para siyasetiyle kurun baskılanmaya devam etmesi halinde ihracatta en az yüzde 10 gerileme beklediklerini söyleyerek, “Bu da aktüel sayılarla 2 milyar dolar daha az ihracat yapmamız manasına gelir” dedi.
Fayat, kurun baskılanması nedeniyle rakip ülkelerle rekabetin nasıl kaybedildiğini şöyle özetledi:
“Bizim mesela 14 Euro’ya yaptığımız malı, Uzak Doğu 12 Euro’ya yapar, biz yüzde 20 daha kıymetli olurduk lakin ihracat yaptığımız ülkelere olan coğrafik yakınlığımız, esnek üretim yapımız vs nedeniyle siparişleri biz alırdık.
Halihazırda ortadaki fark 14 Euro -10 Euro olunca, elimizdeki siparisler Bangladeş, Pakistan, Vietnam, Kamboçya ve Çin’e kaymaya başladı.
İşlerin sakinliği kur baskılandığı için daha değerli hale gelmemiz. Doğal olarak kimse yüzde 40 kıymetli ödeme yapmak istemiyor. Kurun gerçek bedelinin 24-25 düzeylerinin altında olmaması lazım.”
Kaynak: Sözcü