Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Mart 2022 periyodu sonuçları açıklandı.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI, martta 50,9’a yükselerek imalat kesiminin faaliyet şartlarında bir evvelki aya nazaran ölçülü bir güzelleşmeye işaret etti. Söz konusu endekste 50’nin üzeri büyümeye, 50’nin altı ise daralmaya işaret ediyor.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI raporuna nazaran martta anket kapsamında takip edilen 10 kesimin beşinde üretim şubattaki yavaşlamanın akabinde tekrar büyümeye geçti. Bu kesimler dokuma, ağaç ve kağıt eserleri, makine ve metal eserler, elektrikli ve elektronik eserler ile kara ve deniz taşıtlarından oluştu. En güçlü artış ise son üç aydır birinci defa büyüme kaydeden dokumacılıkta yaşandı. En besbelli azalma ise besin eserleri kesiminde gerçekleşti.
Eşik kıymet olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların dalda güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, şubat ayında 50,1 olan manşet PMI martta 50,9’a yükselerek imalat dalının faaliyet şartlarında bir evvelki aya nazaran ölçülü bir güzelleşmeye işaret etti. Faaliyet şartlarındaki güçlenme, Aralık 2021’den beri en yüksek oranda gerçekleşti.
SİPARİŞLER ARTTI
Mart ayında üretim ve yeni siparişlerin yine büyümeye geçmesi bölümün genel durumundaki güzelleşmede belirleyici oldu. İmalat sanayi üretimi son 16 ayda birinci sefer artış kaydetti. Birtakım anket iştirakçileri şubat sarsıntısı nedeniyle aksaklıklarla müsabakaya devam ederken başkaları üretime tekrar başladıklarını bildirdi. Öte yandan, etkilenen bölgelerdeki tekrar inşa çalışmaları kimi firmalarda üretimin artmasını sağladı.
Yeni siparişler mart ayında güçlü bir toparlanma ile son bir buçuk yıllık devirde birinci kere büyümeye geçti. Misal bir gelişme, son bir yıldır birinci kere artış gösteren yeni ihracat siparişlerinde de gözlendi.
İSTİHDAMDA DÜŞÜŞ
Üretim ihtiyaçlarındaki artışa karşın, hem zelzelenin hem de yeni devreye giren erken emeklilik yasasının tesiriyle, istihdam son beş ayda birinci defa düşüş kaydetti. İmalatçılar, yeni sipariş akışını yönetme ve birikmiş işler üzerinde çalışma hünerini sürdürdü. Fakat birikmiş işlerdeki düşüşün son 13 ayın en düşük oranında gerçekleşmesi, dalda kapasite baskılarının ortaya çıkmaya başladığı tarafında sinyal verdi.
Martta ham husus maliyetleri, fiyatlardaki yükseliş ve kur gelişmelerine bağlı olarak hem girdi maliyetleri hem de son eser fiyatları keskin bir biçimde artmaya devam etti. Fakat her ikisinde de enflasyon oranları şubat ayına nazaran düşük gerçekleşti.
Aynı periyotta tedarik zinciri aksamalarında da hafifleme belirtileri gözlendi. Teslimat mühletleri üst üste üçüncü ay artış kaydetti, lakin zelzele kaynaklı gecikmelerin azalmasına bağlı olarak tedarikçi performansındaki bozulma çok daha ölçülü seyretti.
DEPREM TESİRİ SÜRÜYOR
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Depremin şubat ayında gözlenen besbelli tesirlerinin akabinde martta Türk imalat sanayi üretiminin tekrar büyümeye geçmesi memnuniyet verici bir gelişme oldu. Zelzele firmalar üzerinde hala tesirli olsa da tekrar inşa çalışmalarının başlaması genel olarak büyümeye geçişi destekledi. Yeni siparişlerin de toparlanmasıyla birlikte firmaların yaklaşık bir yıldır karşı karşıya olduğu görece zayıf şartların sona erdiğini umuyoruz”
10 BÖLÜMDEN BEŞİ YİNE BÜYÜMEYE GEÇTİ
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI mart ayı raporuna nazaran, anket kapsamında takip edilen 10 kesimin altısı üretimini artırırken, beş bölüm de şubattaki yavaşlamanın akabinde tekrar büyümeye geçti. Bu beş dal, dokuma, ağaç ve kağıt eserleri, makine ve metal eserler, elektrikli ve elektronik eserler ile kara ve deniz taşıtları dalları oldu.
En güçlü artış̧ ise son üç aydır birinci sefer büyüme kaydeden dokumacılık kesiminde yaşandı. Öte yandan, üretimin yavaşlamaya devam ettiği bölümlerde dahi düşüşler bir evvelki anket devrine nazaran sürat kesti. En bariz azalma besin eserleri dalında gerçekleşti.
TALEPTEKİ GELİŞMELER OLUMLU DEĞİL
Mart ayında 10 kesimden yalnızca dördünde yeni siparişlerin artması, talepteki gelişmelerin üretimdeki kadar müspet olmadığına işaret etti. Yeni siparişlerde en süratli düzgünleşme kara ve deniz taşıtları bölümünde gerçekleşti. Ağustos 2021’den bu yana en yüksek oranda gerçekleşen bu yükseliş tıpkı vakitte üretim, istihdam, satın alma faaliyetleri ve stoklarda da artışa yol açtı.
Yeni siparişlerdeki en keskin yavaşlama ise son dört ayda birinci kere düşüş yaşanan kimyasal, plastik ve kauçuk eserler bölümünde kaydedildi.
Kara ve deniz taşıtları kesiminde talepteki güzelleşmenin sağladığı fiyatlama gücünün tesiriyle kesin eserlerde son yedi ayın en sert fiyat artışı gerçekleşti. Kara ve deniz taşıtları dışında son eser fiyatları enflasyonunun hızlandığı tek bölüm giysi ve deri eserleri oldu.
Martta kesimlerin çoğunluğunda girdi maliyetleri enflasyonu yavaşladı. Girdi fiyatlarındaki en bariz artış makine ve metal eserlerinde yaşanırken en ölçülü artış ise kimyasal, plastik ve kauçuk kesiminde kaydedildi. Tedarik zincirlerinin güzelleşme işaretleri gösterdiği geçen ay ana metal ve dokuma dallarının teslimat mühletleri kısalırken öbür birçok kesimde de gecikmeler şubata nazaran daha hafif seyretti.
Kaynak: Sözcü