Uzmanlar, erken ergenliğin son 20-30 yılda tüm dünyada artan bir sorun olduğunu belirtiyor. Üstelik bu sorunun en çok da kız çocuklarında görüldüğüne dikkat çekiyorlar. Pekala bunun sebepleri nelerdir? Ne vakit erken ergenlikten kuşku edilmelidir? Süreç durdurulabilir mi? Tedavi gerekir mi? Önlenmesi mümkün mü?
İşte Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz’in bu sorularıma verdiği yanıtlar…
Birçok nedeni var
Erken ergenlik; kızlarda göğüs gelişiminin 8 yaştan evvel, erkeklerde ise testis gelişiminin 9 yaştan evvel oluşmasıdır. Çoklukla kız çocuklarda daha fazla görülür. Genetik, global ısınma, temas ve teneffüsle bedene giren kimyasallar erken ergenliğin sebepleri ortasında yer alır. Hormonlu besinler, yiyecek-içeceklerdeki katkı hususları ve bu cins beslenmeyle artan obezite de erken ergenliğin kıymetli nedenleri ortasındadır. Bütün zerzevat ve meyvelerde doğal östrojen vardır. Lakin keçiboynuzu, arı sütü, propolis, meyan kökü üzere aktar eserlerinde östrojen ölçüsü daha fazladır. Bu eserlerin fazla tüketilmeleri kanda östrojen düzeyini artırıp, erken ergenliğe yol açabilir. Daha zararlısı plastik üretiminde kullanılan bisfenol ve kozmetiklerde kullanılan fitalat üzere kimyasallardır. Bunlar da östrojenik tesir yapar. Erken ergenliğe nadiren beyinde hamartom denilen damar birikintileri de sebep olur.
Bu belirtiler dikkate alınmalı
Koltuk altı ve genital tüylenme, ter kokusu, hafif sivilcelenme ergenlik başlamasına delalet etmez. 6-8 yaş ortası herkeste salgılanan böbreküstü bezi hormonu birtakım çocuklarda bu durumlara sebep olabilir. Ergenlik olduğuna karar vermek için kesinlikle görülmesi gereken belirtiler şunlardır. Kızlarda göğüslerin tek yahut çift taraflı büyümesi, erkeklerde de yumurtalıkların büyümesidir. Göğüs ağrısı göğüs büyümesine eşlik edebilir, göğüs büyümesi de göğüste tomurcuklanma formunda kendini gösterir.
Ebeveynler nasıl bir yol izlemeli?
Ergenlik devriyle ilişkilendirilen birtakım belirtiler, erken yaşta görüldüğünde ebeveynler telaş duyuyor. Ergenliğin ilaçla durdurulmasını isteyebiliyor. Evet, erken teşhis ve tedavi kızlarda erken adet görme ve boyun kısa kalmasını; erkek çocuklarda da yeniden boyun kısa kalmasını ve erken cinsel gelişimi önler. Fakat erken ergenlik bilimsel olarak kanıtlanıp, erken adet görme, uzunluk kısalığı üzere meselelere yol açacaksa durdurulur ve buna da aile değil, uzman tabip karar verir. Olağan devam eden, lakin olağana nazaran biraz erken başlamış ergenlikte, ergenliğin ilaçla durdurulması kelam konusu olamaz. Bilimsel olarak yanlış olur ve çocuğun olağan giden fizyolojisiyle oynanmış olur.
Çocuğu nasıl tesirler?
Erken ergenliğe giren çocuklar yaşıtlarından daha uzun uzunluklu ve çoklukla daha kiloludur. Bunun sebebi ise salgılanan seks hormonu denilen kızlardaki östrojen, erkeklerdeki testosterondur. Bu çocuklar yaşıtlarına nazaran ruhsal olarak farklıdır. İlgi alanları değişiktir. Daha olgundurlar, karşı cinse ilgileri artabilir. Çocukluk yaşının özellikleri yerine ergen bir çocuğun özelliklerini küçük yaşlarda gösterirler.
Tedavi edilmeli mi?
Erken ergenliğin teşhis konamadığı vakit, tedavi edilmezse; uzunluk kısalığı, erken adet görme ve ruhsal rahatsızlıklara sebep olabilir. Münasebetiyle teşhis konduğunda tedavi edilmelidir. Fakat bunun için fizikî muayene, laboratuvar tetkikleri ile olgunun erken ergenlikte olduğu saptanmalıdır. Bazen 6-8 yaş aralığında düzgün huylu göğüs büyümeleri olabilir. Bu durumu erken ergenlikten ayırt etmek gerekir, bu durumda tedaviye gerek yoktur.
Önlenebilir mi?
Erken ergenliğe karşı çocuğu hormonlu, katkılı besinlerden mümkün olduğu kadar uzak tutmak ve doğal beslemeye çalışmak gerekir. Onları fast food yerine tencere yemeğine alıştırmalı, bisküvi, cips üzere abur cuburlar yerine kuru meyve, kuruyemişle beslemeliyiz. Günlük ömürde oda kokularından yemek yediğimiz plastik kaplara kadar kullandığımız, giydiğimiz, yediğimiz, içtiğimiz çabucak her şeyde çeşitli kimyasallar var ve bunlar hormonlarımızın salınımını bozuyor. Hasebiyle hormon bozucularla ilgili yayın ve bilgileri takip edip, çocuklarımızı bunlardan da uzak tutmalıyız. Ayrıyeten zehirli atıkları belediye hizmeti olarak derelerden ve tarım toprağından uzak tutmak, ekolojik tarıma dönmek de genel sıhhatimiz kadar erken ergenlik sıkıntısına karşı tesirli tahliller ortasında yer alır.
Kaynak: Sözcü