Kahramanmaraş merkezli yıkıcı zelzelelerin akabinde ülkenin birçok üniversitesinden bilim insanı, sarsıntı bölgesine gidip, bilimsel araştırma yaptı.
Trabzon’dan afet bölgesine giden KTÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Yapı İşleri Daire Başkanlığı öğretim üyelerinden oluşan 15 kişilik uzman heyet, sarsıntıdan etkilenen binalarda teknik inceleme yapıp, birtakım örnekler de topladı.
Tarihi yapılar ile eski ve yeni binaların zelzele nedeniyle uğradığı hasarı inceleyen uzmanlar, 25 günlük araştırmaları sonrası kente döndü. Numuneleri laboratuvar ortamında mercek altına alan heyet, binalardaki yapısal hasar ve kusurları ortaya koymak için hazırlayacakları raporu kamuoyuyla paylaşacak.
‘TEKNİK RAPOR HAZIRLIYORUZ’
Hazırlanacak rapora dair birinci bilgileri paylaşan KTÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık, Gaziantep’in İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki 1500’e yakın kamu binasında hasar tespiti yaparak çalışmaya başladıklarını söyledi.
Altunışık, “Buralar, arama-kurtarma, emniyet, jandarma takımları ile halkımızın kalması gereken yerler olduğu için süratli olarak tespit edilip, kullanılabilme durumlarının belirlenmesi gerekiyordu. Daha sonra Gaziantep merkezinde 10 bine yakın bina incelemesi yaptık. Sonrasında da Hatay’da çalışmalarımızı yaptık, 25 gün sonra Trabzon’a döndük. Çalışmalar kapsamında elde ettiğimiz yapısal hasar ve kusurlar ile ilgili teknik rapor hazırlıyoruz. Raporun önümüzdeki haftaya kadar biterek yayınlanmasını bekliyoruz” dedi.
‘100 BİNADAN 90 TANESİ ESKİ’
Prof. Dr. Altunışık, 2011 yılından bu yana Van, Elazığ, Malatya, İzmir ve Düzce’de gördükleri bina hasarları ile Kahramanmaraş ve başka vilayetlerde karşılaştıkları görüntünün çok benzeri olduğunu söyledi.
Altunışık, şöyle konuştu:
“Şu an 11 vilayette yaşanan felakette ağır hasar gören ve yıkılan binaların yaklaşık yüzde 90’ı, 2000 yılı öncesi inşa edilen yapılar. Yeteri kadar mühendislik hizmeti almamış, beton ve donatı kalitesi düşük, projesine uyulup uyulmadığı belirli olmayan, projesi yahut taban etüdü olup olmadığı bilinmeyen yapılardan bahsediyorum.
Bu bize gösteriyor ki bilhassa 2010’lu yıllardan sonra yapı kontrolün de devreye girmesi ile inşa edilen yapıların birçoğu yeterli durumda. Yeni olup da yıkılan binalar da doğal ki var. Eski bina olup, yıkılmayanlar da var. Bunu oranlarsak 100 binadan 90 adedinin eski bina olduğu, 10 adedinin de yeni bina olduğunu görebiliriz.
Şunu güzel gördük ki taban çok kritik bir nokta. Düzgün bir tabana inşa edilmiş bir yapının ayakta kalması çok çok daha makul. Beton kalite kıymetleri de yönetmeliğimizin vermiş olduğu sonların yarısından bile daha düşük durumda. Ayrıyeten donatılarda istenilen akma gerilme de sağlanmamış durumda.”
‘ASMOLEN DÖŞEMEDEN VAZGEÇMELİYİZ’
Geçmiş yıllardaki zelzelelerde daire içinde yaşayanların düşerek ölümlere neden olduğu için riskli olan asmolen döşemeye, bölgede inceledikleri binalarda karşılaştıklarını aktaran Prof. Dr. Altunışık, “Özellikle Nurdağı’ndaki yıkılan binaların birçoğunda asmolen döşeme olduğu, bir sıra halindeki binaların hepsinin yıkıldığını gördük. Bu sarsıntı, asmolen döşemeden bir an evvel vazgeçmemiz gerektiğini bir daha anlattı. Yeniden binaların alt katlarında yaptığımız, kat yüksekliği fazla olan dükkan katlarının çok büyük hasar aldığını gördük. Sayın bakanımız da açıkladı, artık bu dükkan katlarını binaların alt katlarından uzaklaştırmak lazım. Konsolu olmayan, tabandan itibaren hoş bir halde üste gerçek devam etmiş, içerisinde perde oranı yüksek, plak döşemeye sahip, yeterli bir tabana ve zelzele bina yönetmeliğine nazaran inşa edilecek az katlı binalarımızın sarsıntıya çok daha rahat dayanabileceğini gördük” dedi.
Yıkıcı sarsıntılar sonrası yapılan tespit ve incelemelerin, muhtemel zelzeleler için ders niteliğinde olduğunu belirten Prof. Dr. Altunışık, “Bundan sonra hangi teknolojileri kullanmalıyız? Hangi yapıları yapmamız lazım ve mümkün İstanbul zelzelesinde karşılaşacağımız görüntüler nedir? Hangi yapıları süratli halde kentsel dönüşüme sokmalıyız? Sorularının bir daha göstergesi oldu. Umuyorum, bir daha bu türlü bir felaket yaşamayız yahut bu yaşadığımız felaketten elde ettiğimiz tecrübeyi bundan sonraki mühendislik yaşantımızda uygularız” diye konuştu. (DHA)
Kaynak: Sözcü