Olağanüstü Hal (OHAL) Kapsamında Yerleşme ve Yapılaşmaya Ait Cumhurbaşkanlığı Kararname ile 8 Şubat’ta Cumhurbaşkanı kararıyla ilan edilen OHAL kapsamında yer alan vilayetlerde yerleşme ve yapılaşmaya ait alınan önlemler belirlendi.
■ Buna nazaran, 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli zelzeleler münasebetiyle genel hayata tesirli afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, afetten etkilenenlerin süreksiz yahut kesin iskan alanları; fay çizgisine aralığı, tabanın elverişliliği, yerleşim merkezine yakınlığı üzere kriterler gözetilerek, Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığının (AFAD) yeni yerleşim yerlerinin tespitine ait vazife ve yetkileri gizli kalmak kaydıyla, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca resen belirlenerek ilgili kurumlara bildirilecek. Bu belirleme yapılırken gereklilik bulunması halinde 4342 sayılı Mera Kanunu ile 6831 sayılı Orman Kanunu’nun ek 16’ncı unsurunda belirtilen alanlar da kullanılabilecek. Bu kapsamda belirlenen alanlarda vasıf değişikliği gereken yerlerin resen vasıf değişikliği yapılacak ve bu yerler Hazine ismine tescil olunarak yapılan süreçler ilgili kurumlara bildirilecek.
■ Vasıf değişikliği gereken yerlerde, Orman Kanunu’nun ek 16’ncı hususunda belirtilen alanların bulunması halinde bu alanın iki katından az olmamak üzere Hazine taşınmazı, orman tesis edilmek üzere Orman Genel Müdürlüğüne tahsis edilecek.
■ Plan ve parselasyon süreçlerinde askı, ilan, itirazlara ait kararlar uygulanmayacak
Genel hayata tesirli afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, dava süreci devam edenler ile mutlaklaşan lakin şimdi tapuya tescil edilmemiş olanlar hariç olmak üzere, tespit dışı bırakılan yerlerin Kadastro Kanunu’nun 22’nci unsuru kapsamında Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının talebine istinaden ilgili kurumların görüşleri alınmaksızın bu kararnamenin gayesi doğrultusunda Hazine ismine idari yoldan tescili yapılacak.
■ Köy yerleşme alanları dahil belirlenen kesin iskan alanlarında ve mevcut kentsel alanlarda, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca onaylanacak plan ve imar uygulamaları beklenmeksizin, jeolojik etüt raporu ve taban etüt raporu doğrultusunda Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca onaylanacak vaziyet planına ve düzenlenecek yapı ruhsatına nazaran uygulama yapılacak.
■ Bu alanlarda Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca onaylanan plan ve parselasyon planlarında, İmar Kanunu’nun plan ve parselasyon ile ilgili süreçlerindeki askı, ilan, itirazlara ait kararları uygulanmayacak. Bu alanlarda taşınmaz mülkiyeti yahut imar hakları kısmen yahut büsbütün öbür bir alana aktarılabilecek. Bu haklar takas ve trampa süreçlerine husus edilebilecek.
■ Süreçler için döner sermaye fiyatı ve rastgele bir isim altında bedel alınmayacak
Plan, parselasyon, yapı ruhsatı, taşınmaz mülkiyeti yahut imar haklarının aktarılması, takas ve trampa süreçleri ve bu süreçler nedeniyle düzenlenen kağıtlar damga vergisi, fotoğraf, harç ve harcamalara katılma hisselerinden müstesna olacak. Bu süreçler nedeniyle fiyat, döner sermaye fiyatı ve rastgele bir isim altında bedel alınmayacak.
■ Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca belirlenen süreksiz yahut kesin iskan alanlarında, Mera Kanunu yeterince verilen müsaadeler, Orman Kanunu yeterince verilen müsaadeler, Orman Genel Müdürlüğü tarafından Devlet İhale Kanunu yeterince kiraya verilen mesire yerleri, orman parkları ve taşınmazlara ait kiralama mukaveleleri ile Mera Kanunu kapsamında tahsis hedefi değişikliği gerçekleştirilen lakin tapuda şimdi Hazine ismine tescil edilmeyen alanların tahsis maksadı değişiklikleri, Turizmi Teşvik Kanunu’nun 8’inci unsuru kapsamında verilen tahsis alanları ilgisine nazaran resen iptal edilmiş yahut feshedilmiş sayılacak.
■ Maden Kanunu’nun 30’uncu unsurunun üçüncü fıkrası kapsamında düzenlenen orta ve uç eser üretme kurallı ihalelere ait ruhsatlar hariç olmak üzere Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca belirlenen süreksiz yahut kesin iskan alanlarına denk gelen maden ruhsat alanlarının girişimli kısmı Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının kararı ile karar tarihinden itibaren maden ruhsat alanından resen taksir edilmiş sayılacak.
■ Süreksiz yahut kesin iskan alanının ruhsatın tamamını kapsaması halinde ise Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının kararı ile karar tarihinden itibaren maden ruhsatı resen iptal edilmiş sayılacak. Birinci fıkrada belirtilen alanlarda, kamu kurum ve kuruluşlarına ilişkin taşınmazlardan uygulamaya dahil edilecek olanlar ile özel mülkiyete tabi başka bütün taşınmazlar için Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından ilgisine nazaran dönem yahut çabuk kamulaştırma kararı alınabilecek.
■ Kamulaştırma süreçleri Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yahut Toplu Konut Yönetimi Başkanlığı (TOKİ) tarafından yürütülecek. Kamulaştırılan taşınmazlar Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının yahut TOKİ’nin talebine istinaden Hazine ismine tescil olunacak.
■ Tescil ve terkin süreci sırasında mal sahiplerinin bu taşınmaz mal nedeniyle vergi ilgisi aranmayacak. Lakin, tapu dairesi durumu ilgili vergi dairesine bildirecek. Tescilden sonra bu alanlarda inşai faaliyetlere başlanabilecek. Hazine ismine tescil edilen taşınmazlar için değer takdiri, tescil tarihinden itibaren en geç bir ay içinde Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca yetkilendirilmiş lisanslı gayrimenkul değerleme kuruluşları tarafından yapılacak.
Belirlenen paha, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yahut TOKİ tarafından asliye hukuk mahkemesine sunulacak ve bu bedel, tescilinden evvelki tapuda kayıtlı taşınmaz maliklerine ödenmek üzere mahkemece belirlenen bankaya yatırılacak. Yatırılan bedel, üçer aylık vadeli hesaba dönüştürülerek nemalandırılacak ve hak sahibine varsa nemalarıyla birlikte ödenecek. Bedelin yatırıldığına ait karar mahkemece taşınmaz maliklerine bildirim edilecek.
Tapu kaydında yer alan haklar ile tüm şerhler taşınmazın bedeli üzerinde devam edecek
■ Taşınmazın tescilinden evvelki tapu kaydında yer alan önlem, kamulaştırma, ipotek, ihtiyati haciz, haciz ve intifa hakkı üzere haklar ile yasaklayıcı ve kısıtlayıcı tüm şerhler taşınmazın bedeli üzerinde devam edecek; tapu kaydındaki haklar ve şerhler Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının yahut TOKİ’nin talebi üzerine tapu müdürlüğünce resen terkin edilecek ve durum hak sahibine bildiri edilecek. Bedelin yatırılmasından sonra, bu bedel üzerinden yapılacak uzlaşma görüşmelerinde muahede sağlanamaması halinde Kamulaştırma Kanunu’nun bedel tespiti ve tescili davalarına yönelik kararlarından bedel belirlenmesine ve ödenmesine ait kararları uygulanacak. Bu fıkra kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarına ilişkin taşınmazlardan periyot alınacak olanlar resen Hazine ismine tescil edilecek. Taşınmazın bedeli, tescil sürecinden itibaren 60 gün içinde Kamulaştırma Kanunu’nun 30’uncu hususu kararlarına nazaran belirlenecek. Bu fıkrada karar bulunmayan hallerde Kamulaştırma Kanunu kararları uygulanacak.
■ Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı; altyapı, üstyapı dahil her türlü inşaat yapmaya yahut yaptırmaya, arsa hisselerini belirlemeye, cins değişikliği yapmaya, kat irtifakı, kat mülkiyeti kurmaya yetkili olacak. Bu uygulamalar Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının bağlı, ilgili ve alakalı kurum, kuruluş ve bunların iştirakleriyle Kamu İhale Kanunu’na tabi yönetimler ile işbirliği içinde yapılabilecek. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, bu kapsamda belirtilen iş ve süreçlere ait olarak bağlı, ilgili ve alakalı kurum, kuruluş ve bunların iştirakleri ile TOKİ’ye yetki dönemine ve bu iş ve süreçlerden hangilerinin TOKİ ve öteki kurum, kuruluş ve bunların iştirakleri tarafından yapılacağını belirlemeye yetkili olacak.
Yerli yahut yabancı kişi, kurum ve kuruluşlar konut ve işyeri yaptırabilecek
AFAD tarafından; Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına ve Bakanlığın bağlı, ilgili ve bağlantılı kurum, kuruluşları ve bunların iştiraklerine, bu unsur kapsamında akdedilecek protokoller çerçevesinde konut, işyeri ve altyapı tesisleri ile bunlar için gerekli her cins ve ölçekte harita, etüt, proje, imar planı, parselasyon üzere mühendislik hizmetleri yaptırılabilir ya da hak sahibi olanlara verilmek üzere yapılan konut yahut işyerleri bu yönetimlerden satın alınabilecek. Bu kapsamda AFAD tarafından, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına ve Bakanlığın bağlı, ilgili ve alakalı kurum, kuruluşları ve bunların iştiraklerine kaynak transferi yapılabilecek. Yapılacak iş ve süreçler hakkında Kamu İhale Kanunu’nun yaklaşık maliyet tespitine ait tarzları ile avan proje yapılmak kaydıyla 62’nci unsurunun birinci fıkrasının (c) bendi kararları uygulanmayacak. Üretim işleri ve altyapı ile ilgili her türlü süreçten katılma hissesi ve teknik altyapı bedeli alınmayacak.
■ Yerli yahut yabancı bireyler, kurumlar ve kuruluşlar, sarsıntı bölgesindeki konut ve işyeri muhtaçlığını karşılamak ve Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına hibe edilmek üzere Bakanlıkça gösterilecek yerlerde ve Bakanlıkça belirlenecek tip projelere uygun konut ve işyeri yapabilecek yahut yaptırabilecek. Bu kapsamda Bakanlığa hibe edilen konut ve işyerleri hak sahiplerine verilmek üzere AFAD’a devredilecek. Bu alanlarda doğalgaz, elektrik, su, atık su ve arıtma tesisleri ile atık sürece tesisleri, irtibat ve öteki her türlü altyapı yatırımları, üst yapı imalatları tamamlanıncaya kadar ilgili kurum, kuruluş ve dağıtım şirketlerince öncelikle tamamlanacak.
Yıkıntı atıklarının dökümü valilikçe belirlenen alanlara yapılacak
■ Afet alanlarından çıkan yıkıntı atıklarının dökümü, etrafın korunmasına ait tedbirler alınmak kaydıyla ilgili valilikçe belirlenen alanlara yapılacak. Yıkıntı atıkları, geri dönüşüme tabi tutulmak sureti ile ilgili standartları ve gerekli kaideleri sağlayarak altyapı ve üst yapı yatırımlarında kullanılabilecek. Bu döküm alanları ve bu alanlarda yapılacak iş ve süreçler ilgili mevzuatın belgelendirmeye ait kararlarından müstesna olacak.
Bu husus kapsamında belirtilen iş ve süreçlerde kullanılmak üzere gereksinim duyulan kaynağın temini gayesiyle Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Bakanlığın bağlı, ilgili ve alakalı kurum, kuruluş ve bunların iştirakleri ile döner sermaye işletmeleri ortasında Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı onayıyla ve ilgili yönetim bütçesine sarfiyat kaydedilmek suretiyle kaynak transferi yapılabilecek.
■ Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığında istihdam edilen işçi, bu kararnamede belirtilen ve Bakanlık, bağlı ve ilgili kuruluşları ile bunların iştiraklerince yürütülen iş ve süreçlerde Bakanlıkça görevlendirilebilecek.