Cumhurbaşkanlığı 2. cins seçiminin galibini ağır bir iktisat gündemi bekliyor. Döviz kuru, faiz, enflasyon, cari açık, iç ve dış borçlar başta olmak üzere birçok sorun tahlil beklerken yeni iktidarın birinci işi ek bütçe çıkarmak ya da yeni bir bütçe yapmak olacak. Seçim taahhütleri, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT), zelzele, artan faiz sarfiyatları ve maaş artırımlarının ağır yükü nedeniyle bütçe açığının en az 3’e katlanacağı, bunun da 1.5 – 2 trilyon lira büyüklüğünde yeni bir bütçeyi mecburî hale getireceği hesaplanıyor. Bütçe maratonu nedeniyle yeni Meclis yaz sıcağında ağır bütçe mesaisiyle işe başlamak zorunda kalacak. Seçim vaatleri ve EYT’nin büyüklüğü dikkate alınmadan hazırlanan 2023 yılı bütçesi 4 trilyon 470 milyar lira masraf, 3 milyar 810 milyon lira gelir ve 660 milyar lira açık varsayımıyla hazırlanmıştı.
EYT ÖDEMELERİ
Yıl içerisinde her gün yenileri eklenen seçim harcamaları ve vaatleri ile EYT’nin getirdiği yüklere şubat ayında ülkeyi sarsan bir de zelzele felaketi eklendi. Yapılan hesaplamalar, 660 milyar liralık açığın en az 3’e katlanacağı, bu nedenle devasa kaynak gereksiniminin sağlanabilmesi için en az 1.5-2 trilyon liralık yeni bir bütçenin yapılması gerektiğini gösteriyor. Emeklilikte yaşa takılanların emekli edilmesiyle birlikte SGK’nın bu yıl yaklaşık 2-2.5 milyon yeni emekliye ilave maaş ödemesi gerekti. Emeklilik süreçleri yavaş sürse de emeklilik süreçlerinde müracaat tarihi baz alındığı için yılın sonuna yaklaşıldığında mart, nisan ve mayıs aylarından biriken yüz binlerce EYT’liye birikmiş aylıkları ve bayram ikramiyeleri ödenecek. EYT’nin yalnızca bu yılın bütçesine getireceği ek yükün 300 milyar lirayı bulması bekleniyor.
Depremin maliyeti en az 35 milyar dolar
Depremin başta kamu bütçesi olmak üzere iktisada maliyetinin asgarî hesaplamalarla bile 35 milyar doların üzerinde olacağı belirtiliyor. Sarsıntıda yıkılan konutların yerine yenilerinin yapılması ile alt yapıların, yolların, kamu binalarının inşa edilmesi bütçeye yüzlerce milyar liralık ek yük getirdi. Mevcut bütçeyle karşılanamayacak bütün bu masraflar ek bütçe ve borçlanmayla finanse edilmeye çalışılacak.
Bol keseden seçim vaatleri devreye girecek
Seçim bir taraftan kamu kaynaklarının kullanılması öteki yandan bol keseden ilan edilen seçim vaatleri nedeniyle ağır bir maliyet baskısıyla karşı karşıya kalacak. Bilhassa kamu emekçilerine yapılan büyük artırımın akabinde temmuzda memur ve emeklilerin maaşına da büyük artırım yapılacağı kelamı verildi. Bütçe içerisinde değerli yer tutan işçi ve emekli aylığı ödemeleri ek bütçenin de en kıymetli sarfiyat kalemlerinden biri olacak. Seçim sonrası kurda yaşanacak muhtemel artışların da Kur Muhafazalı Mevduat hesaplarına yapılacak ek ödemeler nedeniyle bütçeye yükünü kıymetli ölçüde artırması bekleniyor.
Kaynak: Sözcü