Yüksek üretim maliyetleri ve ihracatta verilen yüksek fiyatlar Türk ayakkabı sektörünün Vietnam, Çin gibi ülkelerle rekabetini baltalarken, üretimde yüzde 20’lik kayıp yaşandı. Son 2 yıldır büyüyerek devam eden ve özellikle Suriyeli işletmecilerin başını çektiği kayıt dışı üretim ve ekonominin kayıtlı ekonomiyi tehdit eder boyutta olduğuna dikkat çekilirken, artık işlerin görmezden gelinemeyecek noktada olduğu belirtiliyor. Son asgari ücret zammı ile birlikte kayıt dışına kayışın da hızlanacağını aktaran sektör temsilcileri, sektörün kendi içinde bir ‘Çin’in oluştuğunu belirtti.
KAPANAN DÜKKANI SURİYELİ AÇIYOR
Kapanan işletmelerin yerine Suriyelilerin gelip dükkan açtığını ve kalabalık aile üyeleri ile birlikte üretimde yer aldıklarını söyleyen Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı Berke İçten, devletin kayıtlı işletmelerden elde ettiği vergi geliri kadar bir kaybı olduğunu belirtti. Bu işletmelerin piyasanın yüzde 50 altında bir fiyat verdiğini aktaran İçten, sektördeki durumu şöyle özetledi: “Üretim adedi öyle bir boyuta geldi ki kayıtlı üretimi bile tehdit eder hale geldi. Artık görmezden gelinecek bir yapıda değil. Kayıt dışı ekonominin hem Suriyeli olsun hem diğer şekillerde olsun bir an önce kayıt altına alınarak haksız rekabetin ortadan kaldırılması gerekiyor. Kapanan işletmelerin yerine Suriyeliler geliyor dükkan açıyor. Kendileri kalabalık aileler zaten. Eş dost akraba ürettikleri ayakkabıları kayıt olmadan, SGK, vergi olmadan firmalara teklif ediyorlar. Ayakkabılar eli yüzü düzgün güzel ayakkabılar. Fiyat yarı yarıya neredeyse. Şimdi böyle olunca kendi içimizde bir Çin yaratmış olduk.”
Berke İçten
Tutulan kur ithalatı patlattı
Ayakkabı sektörü kapasitesinin iç pazarla doldurulabilecek bir noktada olmadığını vurgulayan Berke İçten, burada ihracatın kilit olduğunu dile getirdi. İçten, şöyle devam etti: “27-28 TL’ye geldiğinde dolar, belki daha rekabetçi hale gelir. Ancak gıda ile barınma enflasyonu kontrol altına alınmazsa geçici rahatlama yaratıyor. İthalat patlamış durumda. Kurların yatay ve düşük seyretmesi ithalat tarafını güçlendirdi. Tedbir alınmadığında fabrikaların kapamasına neden oluyor. Üretimin yüzde 15-20 civarında gerilediğini görüyoruz.”
Avrupalı eski pazarlara döndü
Asgari ücretteki artış ve bugünkü kurlarla kıdem ve ihbar tazminatı gibi unsurların da eklenmesi ile maliyetin 700 dolarlık bir seviyeye geldiğini aktaran Berke İçten, çalışanın asgari ücretle geçinemediğini ancak maliyet artışının durdurulması için enflasyonun kontrol altına alınması gerektiğini anlattı. “İhracatımız yatay bir seviyeye geldi. Özellikle adetsel anlamda geriliyoruz. Vietnam, Endonezya kapalı iken Avrupa, Türkiye’den alım yaptı” diyen İçten, pazarların açılması ile Avrupalı alıcıların yeniden bu pazarlara dönüş yaptığını kaydetti.
Kaynak: Sözcü