6 Şubat günü Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7,6 büyüklüğündeki sarsıntılar 10 vilayette büyük yıkıma neden oldu. Türkiye’nin zelzele konusunda en inançlı yerlerinden biri olarak gösterilen Konya’da “güvenli bölge” denilerek göç almaya başladı.
Ancak uzmanlar Konya’da da canlı fay sınırı bulunduğunu ve bu fayın 6 ila 6,5 büyüklüğünde sarsıntı üretebileceğini söylüyor. Geçtiğimiz günlerde de Selçuklu’da 3.0 büyüklüğünde ve yerin 3.9 kilometre derinliğinde meydana gelen sarsıntı, kentte paniğe neden olmuştu.
50 KM UZUNLUĞUNDA CANLI FAY ZONU VAR
Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısım Başkanı Prof. Dr. Fetullah Arık, Konya’da zelzele üretme potansiyeline sahip olan 50 km uzunluğundaki fay zonu hakkında SÖZCÜ’ye konuştu.
Arık, Konya fay zonunun TOKİ’nin yeni inşa ettiği konutların bulunduğu Ardıçlı bölgesinden başlayıp güneye yanlışsız daha sonra da Hatıp bölgesine kadar uzandığını kaydetti. Uzanan fay zonunun üzerinde hastaneler ve üniversite yerleşkeleri olduğunu söz eden Arık, şunları söyledi:
– Konya’da dağ ve ovayı birbirinden ayıran 50 km uzunluğundaki fay zonu Selçuklu Üniversitesi Yerleşkesi ve TOKİ konutlarının yapıldığı Ardıçlı bölgesinden başlayıp güneye hakikat devam ediyor ve Hatıp bölgesine kadar uzanıyor.
– Bu fay zonunun geçtiği hatta Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Beyhekim Hastanesi, Meram Tıp Fakültesi Hastanesi eski binası, Necmettin Erbakan Üniversitesi yerleşkesi ve çok sayıda bina yapılıyor. 2018 yılında yapılan Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi 2018 yılında olumsuz rapor verilmesine karşın yapıldı. Hatta hastane etrafına da çok sayıda bina yapıldı.
Konya Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Fetullah Arık
KONYA İÇİN “DEPREM RİSKİ YOKTUR” DİYEMEYİZ
“Konya’ya baktığımız vakit Türkiye’nin başka bölgelerine nazaran daha inançlı denilebilir, lakin büsbütün ‘deprem riski yoktur’ diyemeyiz” tabiri kullanan Prof. Dr. Fetullah Arık, şöyle devam etti:
– Bölgede 1300’lü yıllarda büyük bir sarsıntı olduğu söz ediliyor. Ne vakit, hangi büyüklükte sarsıntı olacağını kestirim etmek yerine, sarsıntı olacakmış üzere hazırlıklı olmak lazım. Konya üzere alüvyal yerlere heyeti kentlerde yer büyütmesi nedeniyle 150-200 kilometre uzaklıkta olan zelzelelerde de sarsıntılar ziyadesiyle hissediliyor.
Meram Tıp Fakültesi Hastanesi eski binası.
– Konya fayının bir bütün halinde kırılması halinde de 6 yahut 6,5 büyüklüğünde sarsıntı üretebilir. Olası büyüklükteki büyük zelzele Konya’daki lokal yer ve yapı stokumuzu karşılaştırdığımız vakit önemli bir hasar oluşturur. Zira yapılarımızın büyük kısmı 1999 öncesi yapılmış ve mühendislik hizmeti görmemiş yapılar. Sonrasında yapılan yapılarda ise yeteri kadar taban çalışmasının yapılıp yapılmadığı denetim edilmelidir. Yapılaşmalarımızda projelerinden yer araştırmalarına ve kaliteli materyal kullanımından mühendislik hizmetleri almasına kadar ehemmiyetle üzerinden durmalıyız.
İnşaat Mühendisleri Odası Konya Şube Lideri Dr. Kamil Akın
YAPILAŞMAYA MÜSAADE VERİLMEMELİ
Fay zonunun geçtiği alanlarda yapılaşmaya müsaade verilmemesi gerektiğini söz eden İnşaat Mühendisleri Odası Konya Şube Lideri Dr. Kamil Akın ise şöyle konuştu:
– Fay zonunun geçtiği bölgelerde gerekli incelemeler yapılarak, konusunda uzman bireylerin görüşü de alınarak yapılaşmaya müsaade verilmemelidir. Yapı stoku ile ilgili elimizde net bir envanter olmadığı için kesinlikle ve kesinlikle ilgili envanter çalışmasının tamamlanması gelecek için yol gösterici olacaktır.
– Türkiye’nin her yerinde yaşanan sarsıntıların akabinde meydana gelen yıkımın Konya’da da olması bize şaşkınlık vermez. Zira Türkiye’nin yapı stoku neyse Konya’nın yapı stoku da bununla eş paha.
KENTSEL DÖNÜŞÜM HIZLANMALI
– Bir an evvel taban parametleri dikkate alınarak binaların imal yılı, üretim tetkikleri ve kat yükseklikleri göz önüne alınarak öncelikli bölgeler tespit edilmeli ve buradaki yapılar incelenerek süratlice ada ve bölge bazında kentsel dönüşümü gerçekleştirilmelidir. Dönüşümde de öncelikle nüfus yoğunluğunun fazla olduğu bölgeler öncelik olmalıdır.
– Riskli yapı stokunun bir an önce ortaya çıkarılması ve bakanlık kanalıyla bu alanların dönüştürülmesi için teşvik edici uygulamaları devreye konulması gerekmektedir. Riskli yapıların tespit edilmesinden sonra belediyelerin sorumluluk alanlarında bulunan bu yapıları kıymetinde satın alarak buraları temizledikten sonra arsa ya da ya da kıymet kavramı üzerinden maliklerle sulh içinde mutabakatlı ve dönüşümü hızlandırmalıdır. Konya’da Şükran Mahallesi ve Altın Çarşı Dönüşüm projelerinde bunun başarılı örneklerini görmekteyiz.