Cem YILDIRIM/ANKARA
CHP Manisa Milletvekili Bekir Başevirgen, Birleşik Metal-İş Sendikası Araştırma Merkezi (BİSAM)’ın Mart 2023 bilgilerine nazaran dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve istikrarlı beslenmesinin bir günlük maliyetinin 325 lirayı aştığını, açlık hududunun 9 bin 752 ve yoksulluk hududunun ise 33 bin 754 TL olarak açıklandığını söyleyerek “İktidarın uyguladığı iktisat siyasetleri sonucu ekonomik kriz her geçen gün daha da derinleşiyor, halk daha da fakirleşiyor. Maaşlardaki erime ve alım gücündeki büyük düşüş en çok da besin alışverişi yaparken hissediliyor. Vatandaşlar markette dakikalarca etiketlere bakıp eli boş çıkıyor. Kilo ile alınan eserler artık tane ile alınıyor. Markete giden vatandaşlar yarısı bile dolmayan poşetlere dünyanın parasını ödüyor“ dedi.
BESLENMENİN MALİYETİ TABAN FİYATTAN FAZLA
Başevirgen, dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve istikrarlı beslenebilmesi için günlük maliyetin 325 liraya yükseldiğini tabir ederek, “Sadece beslenme için ailelerin ayırması gereken bütçe aylık 9 bin 750 lira. Taban fiyat 8 bin 500, en düşük emekli aylığı ise 7 bin 500 lira. Ülkenin yaklaşık yüzde 65’nin minimum fiyatlı olduğu düşünüldüğünde gelirin beslenmeye bile yetmediği, ailelerin yalnızca karın doyurmaya çabaladığını söylemek mümkün” diye konuştu ve şunları aktardı:
SÜTE YÜZDE 640 ARTIRIM GELDİ
“5 yılda marketlerdeki süt fiyatı yüzde 640 arttı. Yoğurttaki artış yüzde 617, beyaz peynirde yüzde 910 oldu. Beyaz peynir 150 liraya, yoğurt 50 liraya çıktı. Ailelerin süt ve süt eserleri için günlük harcaması gereken meblağ 114 lira. Bugün hangi emekli yahut taban fiyatlı günlük alışverişinin yalnızca 114 lirasını bu eserlere ayırabiliyor?
HEM ÜRETİCİ HEM DE TÜKETİCİ MAĞDUR
2018 yılı Ocak-Haziran devrinde Ulusal Süt Kurulu’nun belirlediği tavsiye çiğ süt litre fiyatı 1,53 lirayken sütün market fiyatı 2,50 lira, üretici ile market fiyatları ortasındaki fark oransal olarak %63 idi. Bugün itibariyle çiğ sütün litre fiyatı 8,50 lirayken sütün market fiyatı 18,50 lira. Üretici ile market fiyatları ortasındaki fark oransal olarak %117’ye çıktı. Bu sayıların bize söylediği, 2018 yılından bu güne sanayi ve marketing masraflarının, ana hammadde olan süt maliyetinden %54 daha fazla arttığıdır. Yani hem üretici hem de tüketiciler kıymetli güç, nakliye ve pazarlama masraflarının kurbanı oluyor.
ET HAYAL OLDU, TAVUK FİYATLARI 100 LİRAYA DAYANDI
Kıymanın kilosu 300 liraya çıktı. Esasen hayal oldu. Et fiyatlarının kıymetli olması nedeniyle vatandaşlar tavuk etine yönelmişken, şimdilerde onun da yanına yaklaşılmıyor. Geçtiğimiz yıllarda kilosu 10 TL’den satılan tavuk eserlerinde son fiyatları gören vatandaşlar adeta şok geçiriyor. Tavuğun kilosu da 100 liraya dayandı.
MENEMENİN MALİYETİ 70 LİRAYA ÇIKTI
BİSAM bilgilerine nazaran zerzevat ve meyve kümesinde ise ailelerin günlük 61,26 lira harcaması gerektiğini söyleyen Başevirgen, “Et ve süt kümesine para yetiştiremeyen vatandaşlar zerzevat kümesinde da ne yiyeceğini şaşırdı. Marketlerde domates 25, biber 35, soğan 25, patates 18, kabak 20, havuç 23, ıspanak 13, patlıcan ise 28 liradan satılıyor. Bu yılın birinci üç ayında soğana yüzde 101 artırım geldi. Birtakım yerlerde 30 lirayı buldu. En ekonomik fiyatlarla bile ‘Hiçbir şey bulamazsak menemen yeriz’ kelamı tarihe karıştı. Bugün bir ailenin tek öğünde yiyeceği menemenin maliyeti en az 70 liraya çıktı”
4 TABAN FİYAT DE YETMİYOR
Başevirgen, “Dünyadaki trendin bilakis Türkiye’de besin fiyatları yükselmeye devam ediyor. Yurttaşlar etten süte, bakliyattan zerzevata hiçbir besin eserine erişemiyor. Bir ailenin kira, fatura, ulaşım, eğitim, sıhhat, giysi üzere aylık tüm harcamalarını kapsayan yoksulluk hududu 33 bin 754 liraya yükseldi. Yani artık 4 taban fiyat de yoksulluğa yetmiyor”diye konuştu.
Kaynak: Sözcü