Türkiye’nin ana gündemini ikinci tipe kalan cumhurbaşkanlığı seçimleri oluştururken, iktisattaki makus gidişat da hızlandı. Büyüyen bütçe açığının yanı sıra dövizdeki kasvet da piyasadaki meçhullüğü büyütüyor. Mali disiplinin bozulduğuna işaret eden Vergi Uzmanı Dr. Ozan Bingöl, 28 Mayıs sonrası uygulanacak iktisat siyasetlerine dair değerlendirmelerde bulundu.
Ozan Bingöl
İLAVE MALİYETLER OLACAK
“Nur topu üzere vergiler ve acı reçeteye hazır mısınız?” diyen Bingöl, kamu maliyesinde son devirde mali disiplinin bittiğini, seçim iktisadıyla birlikte ipin ucunun artık uygunca kaçtığını vurguladı. Seçim iktisadının de tesiriyle seçim sonrasında haziran ve temmuz aylarında yeni vergiler ve kamu hizmetlerini alırken karşı karşıya kalınacak ek maliyetler olacağını vurgulayan Bingöl, 2023 yılı bütçesine binen yeni yüklerden kimilerini şöyle aktardı:
“2023 Merkezi İdare Bütçesi’nde yer almayan pek çok harcama kalemi bütçenin sarfiyatlar tablosuna eklendi. EYT, sözleşmelilerin takıma alınması, bütçe hazırlanırken öngörülenin üzerinde işçi artırımı yapılması, emekliye bayram ikramiyesindeki artış, en düşük emekli maaşı, sarsıntı harcamaları, doğalgaz için bir kalemde bütçeye 40 milyar olarak eklenen yük, gördüğümüz ve göremediğimiz daha pek çok seçim harcaması.” Pek çok alanda ek verginin geleceğini tabir eden Bingöl, “2023 yılının birinci dört ayı gerçekleşmelerine nazaran bütçe açığı 2022 yılının 2.75 katına ulaşmıştır. Yılın birinci dört ayında tüm yıl için öngörülen 629 milyar 420 milyon liralık bütçe açığının % 58’i tüketilmiştir. Seçim iktisadı nedeniyle eklenecek yeni harcama kalemleri de dikkate alındığında yıl sonunda bütçe gayesinin çok üzerinde bir bütçe açığının ortaya çıkması mümkündür.
Bütçeler fakat altı aylık periyoda yetiyor
2023 Ocak-Nisan devri bütçe açığı sayısının geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 1.876 arttığını söyleyen Ozan Bingöl, bütçe masraflarının de bir evvelki yılın birinci dört ayına nazaran yüzde 83.9, gelirlerin ise yüzde 38.6 arttığını kaydetti. Bingöl, “4 aylık bütçe açığı birebir süratle yahut artarak devam ederse, geçen yıl olduğu üzere yeni bir bütçeye denk ek bütçe yapılması kaçınılmaz olur. İktisattaki öngörüsüz idarenin yahut bütçeye bağlı kalmadan yapılan harcamalarla mali disiplinden uzaklaşmanın sonucu olarak artık bütçeler fakat altı aylık periyoda yetiyor” diye konuştu.
Dolaylı vergiler artar
Bir yıl içinde mahallî seçim nedeniyle acı reçetenin dozunun biraz düşük tutulabileceğine dikkat çeken Ozan Bingöl, “Bu kapsamda, mahallî seçime kadar para hacmindeki artışla cebimizden enflasyon vergisi yoluyla para alınması kelam konusu olabilir. Lakin sonrasında reçetelerin en acısıyla karşı karşıya kalmak kaçınılmazdır. Maliye yönetiminin başvuracağı yeni vergi kalemlerinin, esasen vergi adaletini bozan, dolaylı vergiler alanında olması beklenen. Bu nedenle mali açıdan anestezik olan ve vatandaşta vergi ödeme psikolojisi yaratmayan yeni vergiler kısmı artık daha cazip olmaktadır” dedi.
İşte vatandaşları bekleyen vergiler
Vergi Uzmanı Dr. Ozan Bingöl, seçim sonrası acı reçetenin halka kesileceğini söyledi. Bingöl, muhtemel vergi artışlarını şu formda özetledi:
√ Özel İrtibat Vergisi oranlarında artış.
√ Alkoldeki ÖTV kalemlerinde vergi artışları.
√ Taşıtlar üzerindeki ÖTV oranlarının artırılması.
√ Yurt dışından getirilen telefonlardaki harç meblağının değerli seviyede artırılması.
√ Pek çok harç kaleminde artış yapılması.
√ Damga Vergisi oran ve maktu meblağlarında artış.
√ BSMV oran yahut kapsamında kimi artışlar.
√ Bir keze mahsus Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi.
√ Bir kereye mahsus Ek Gayrimenkul Vergisi.
√ Ekonomik istikrar vergisi.
√ Net faal vergisi ve gibisi vergilerin tek seferlik olarak hayata geçirilmesi.
√ Trafik cezalarının daha ağır uygulanması.
√ Vergi kontrollerinin ve vergi incelemelerinin artırılması (özellikle matrah/vergi artırımı yapmayanlar için)
√ Kurumlar Vergisi oranının birkaç puan artırılması.
Kaynak: Sözcü