Ozon katmanının güzelleşmesi için yasaklanan kimyasallar geri döndü

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Nature Geoscience mecmuasında yayınlanan bir araştırmaya nazaran, ozon tabakasının delinmesinden sorumlu olan kimyasalları hala tasa verici bir formda atmosferde birikiyor. Bu kimyasallar iklimlendirme ve soğutmada (klima ve buzdolaplarında) yaygın olarak kullanılıyordu lakin 2010 yılında büsbütün yasaklanmışlardı.

2010 yılına kadar global olarak etaplı olarak kullanımdan kaldırılması gereken kloroflorokarbon (CFC) gazları, o vakitten beri farklı konsantrasyonlarla bir formda kullanılmaya devam etti ve 2020 yılında rekor düzeye ulaştı. Yeni araştırma, hatalının ozon katmanını incelten hususların yerini alması amaçlanan alternatif soğutucu akışkanlar olabileceğini öne sürüyor.

Ozon katmanına ziyan veren yeni gazlar bulundu

Ozon katmanı, son birkaç on yılda dikkate kıymet bir güzelleşme sağlamayı başardı. Bununla birlikte, emisyonlar artmaya devam ederse, bu ilerlemenin yavaşlaması ve iklim değişikliğinin şiddetlenmesi bekleniyor. İsviçre Materyal Bilimi ve Teknolojisi Federal Laboratuarları Empa’da bir araştırmacı olan Stefan Reimann, 30 Mart’ta düzenlediği basın brifinginde, “Bu birkaç gazın oluşturduğu emisyonlar, İsviçre’deki tüm sera gazlarının emisyonlarıyla birebir seviyede” dedi.

Reimann ve meslektaşları, beş farklı kloroflorokarbon yahut CFC cinsinin artan emisyonlarını tespit ettiler. Soğutucu akışkanlarda yaygın olarak kullanılmalarının yanı sıra, CFC’ler aerosol spreylerde, köpük ambalajlarda ve yalıtımda da kullanıldıkları ortaya çıkartıldı. Birçok farklı tıpta CFC olsa da bunların hepsinin Montreal Protokolü kapsamında 2010 yılına kadar dünya çapında kademeli olarak kaldırılması gerekiyordu. Araştırmacılar, ozon tabakasının 2066 civarında eski haline gelmesini bekliyor. Eğer ozon iyileşmezse cilt kanseri ve katarakt hastalıklarında artış devam edebilir.

Yapılan bu araştırmada 2010’dan beri daha yaygın hale gelen beş CFC’den (CFC-113a, CFC-114a ve CFC-115) üçünün klima, buzdolapları ve yangın söndürücülerde kullanıldığını tespit etti. Bu CFC’ler Montreal Protokolü’ndeki bir boşluktan yararlanılarak üretiliyor ve hidroflorokarbon (HFC) olarak isimlendiriliyor. HFC’ler tıpkı CFC’ler üzere karbondioksitten yüz ila binlerce kat daha güçlü olan “süper” sera gazları olarak biliniyor. Olağan kaidelerde HFC’lerin 2047’ye kadar yüzde 85 oranında azalması bekleniyor lakin daha şimdi bu gazların nerelerde oluştuğu bile tespit edilmiş değil. Bilim insanları Montreal Protokolüne sadık kalınması ve müşahedelerin kapsamının genişletilmesi gerektiğinin altını çiziyor.