Prof. Dr. Şen: Marmara’da çift zelzele olabilir

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki iki sarsıntının akabinde 11 kentte yıkım meydana geldi. Doğu Anadolu fayı hakkında konuşan İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Mühendislik Fakültesi, Genel Jeoloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Şamil Şen, ABD’de bulunan San Andreas ve Garlock fermuar tipi fay sınırının Elbistan fermuar tipi fay çizgisi ile benzerlik gösterdiğini söyledi.

FERMUAR BİÇİMİNE BENZİYOR

ABD’li bilim insanlarının bu iki fay hakkında çalışma yürüttüğüne değinen Şen, Marmara’nın da fermuar tipi fay sınırlarına sahip olduğuna dikkat çekerek değerli ihtarlarda bulundu. Şen, fermuar tipi fay sistemini Türkiye’de birinci sefer kendisinin gündeme getirdiğini belirterek, şunları söyledi:

– Tabiat Anadolu fayı ile San Andreas fayının 3 boyutlu gerilme dağılımını burada görüyoruz. Görüldüğü üzere iki fay simetri formu üzere gözüküyor. Bizim fayımız sol taraflı, San Andreas fayı sağ istikametli. Fermuarın açık kısmı ve kapalı kısmı biçiminde birbirine iki fay benzemektedir. Marmara’da değişik kollar bulunuyor. İzmit’ten gelen Kuzey Anadolu fayı Marmara denizi içirişinde kollara ayrılıyor. Fermuar formuna benzemektedir.

– Dolasıyla burada da çiftli sarsıntı, yani son sarsıntılarımız üzere olabilir. ABD’de bu hususta tartışmalar var. Türkiye’de bu halde sarsıntı oldu. Bizde de çiftli zelzele olabilir tartışmaları var. Buradan söylemek istediğim, biz fayın sistemini bilirsek hem gelecekte olacak sarsıntıları, artçı sarsıntıları ve buradan elde ettiğimiz bilgilerle dünyanın rastgele bir yerinde olan zelzelesi modelleyebiliriz. Modeller çerçevesinde hasar azaltmasına yönelik çalışmalar yapılabilir.

UMARIM HAYATA GEÇİRİRLER

– Bu modeli şu ana kadar öneren olmadı. Ben o bölgelerde çalıştığım için her iki coğrafyayı bildiğimden ötürü, bu türlü bir modelin işlediğini ileri sürüyorum. Umarım bundan sonra bunu duyan meslektaşlarımız hayata geçirir. Amerikalılar bunu biliyorlar, fermuar fay modeli 2016’da bir mecmuada çıktı. 2018’de Tibet’teki makalede çıktı.

– New York Times gazetesinde yayımlanan bir makalede Türkiye’de olan zelzelenin incelenmesi ABD için değerli olduğu söyleniyor. Ben de şunu diyebilirim, Kahramanmaraş bölgesindeki zelzelenin incelenmesi mümkün İstanbul zelzelesi için kıymetli.

İKİ KATI BÜYÜKLÜĞÜNDE

– San Andreas fayı dünyanın en büyük doğrultu atımlı fayıdır. ABD, Kaliforniya’da Doğu Anadolu fayının iki katı büyüklüğündedir. Bu iki fayın geometrisine baktığımızda, Malatya’nın güneyinde ve doğusunda iki fay bulunuyor ve bunlar birleşiyor. Fermuar yapısı üzere duruyor.

Prof. Dr. Şamil Şen

BENZERLİK ONLAR İÇİN ÖNEMLİ

– San Andreas fayını çalışanlar daha evvelden bunu biliyorlar. Bu geometriye benzeyen San Andreas fayı var. Örneğin Los Angeles’in kuzeyinde San Andreas fayı geçiyor. Fermuar halinde bir yapı oluşturuyor. Amerikalılar bunu görmüşler ve diyorlar ki; ‘Kahramanmaraş’ta zelzele oldu. Los Angeles’ta yahut California’da büyük bir zelzele olursa, öbür yarar sarsıntı olur mu’ biçiminde tartışmalar var. O yüzden bu benzerlik onlar için kıymetli. (DHA)