Kentsel değil, rantsal dönüşüm

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Kahramanmaraş merkezli iki büyük zelzele sonrası 11 vilayette yaşanan büyük yıkımla gözler tekrar İstanbul’a çevrildi. Uzmanlar, 11 ile denk nüfusu ve çarpık yapılaşmasıyla İstanbul’da yaşanacak zelzelenin daha büyük bir felaketle sonuçlanacağına dikkat çekerken kentsel dönüşümdeki durum da merak konusu. Kent Bilimci Dr. Murat Güney’e nazaran, 2012’de maddeleşen 6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” rant odaklı kullanılıyor.  Afet Maddesi’nin devlete olağan şartlarda sahip olamayacağı geniş yetkiler tanıdığına dikkat çeken Dr. Güney, “Bu yasaya dayanarak devlet, zelzele açısından riskli olarak değerlendirdiği bölgeleri kamu gücünü kullanarak istimlak etme yetkisi elde etti. Birinci bakışta bu bölgelerin yenilenmesine ve sarsıntıya sağlam hale getirilmesine imkan sağlayacak bir yasa üzere gözükse de çok geçmeden zorla istimlak yetkisinin suistimal edildiği görüldü” dedi. “İstanbul’da kentsel dönüşüm yurttaşların hayatını zelzeleye karşı korumak odaklı değil rant odaklı olarak işliyor” diyen Akademisyen Güney, “İstanbul’un en riskli bölgeleri, bugüne kadar kentsel dönüşüm ve kentsel uygunlaştırma çalışmalarına hiç dahil edilmedi. Zelzele açısından en riskli alanlar Avrupa yakasında ve Marmara Denizi kıyısına yakın alanlar.

RİSKİ AZ KIYMETİ YÜKSEK ARSALAR

Zeytinburnu, Bahçelievler, Küçükçekmece üzere ilçeler risk altında. Lakin maalesef buralarda kamu dayanaklı kentsel dönüşüm çalışmaları hiç yapılmıyor” diye konuştu. Güney, Afet Maddesi’nin, İstanbul’un taban ve konut stoku açısından en riskli bölgeleri olan Fatih, Bahçelievler üzere ilçelerde de çabucak hemen hiç uygulanmadığını belirtiyor ve ekliyor: “İstimlak yetkisi, zelzele riski düşük lakin arsa pahası yüksek Armutlu, Derbent, Çubuklu üzere bölgelere el koymak için kullanıldı.”

Dr. Murat Güney

Yasayı değiştir yere el koy

Afet yasasının rant için kullanıldığı yerlerden biri de Güngören Tozkoparan. Burada mahallelinin kentsel dönüşüm sürecine itiraz ettiğine dikkat çeken Dr. Murat Güney, yasanın nasıl araç olarak kullanıldığını şöyle anlattı: “Yurttaşların itirazları sonucu riskli bölge ilanı mahkemece iptal edilse de maddede yapılan bir değişiklikle Tozkoparan’ın bir kısmı 2020’de yine riskli bölge ilan edildi. Yasa güncellenerek yurttaşların arsa pahası yükselmiş topraklarına el koymak için bir araç olarak kullanıldı.”

Fikirtepe

Rantın merkezi Kadıköy

İstanbul’da yapıların en çok yıkılıp yenilendiği ilçenin Kadıköy olduğuna dikkat çeken Dr. Murat Güney, Fikirtepe örneğini verdi: “Burada yasa, Kadıköy merkezine yakınlığı ve arsa pahası yüksekliği nedeniyle seçilen Fikirtepe’de daha çok rant yaratmak için başlatılan kentsel dönüşüm sürecini dayatmak için kullanıldı. Ne var ki, takip eden yıllarda Fikirtepe’de birçok proje bitirilemedi ve yarım kaldı.”