Nureddin Nebati enkaz bıraktı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan, 30 Kasım 2021’de katıldığı bir televizyon programında yaptığı açıklamada Türkiye’nin ‘yeni iktisat modeline’ geçtiğini ilan etmişti.

Erdoğan, “Yeni iktisat modeliyle, yüksek faiz vererek sıcak para çekme siyasetini elimizin zıddıyla itiyoruz. Düşük faizle, üretimi ve ihracatı destekleyeceğiz” demişti.

Ardından 2 Aralık 2021 günü Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan vazifesinden ayrıldı. Elvan’dan boşalan koltuğa Bakan Yardımcısı Nureddin Nebati atandı.

Nebati, misyona atanmasının akabinde Twitter hesabından yaptığı paylaşımda “Rabbim, kolaylaştır, zorlaştırma, Rabbim hayırla sonuçlandır. İşimizde bize doğruluk ver, bizi muvaffak kıl. Sn. Cumhurbaşkanımızın şahsımı layık gördüğü Hazine ve Maliye Bakanlığı misyonunu hayırla ifa etmeyi, bize gösterdiği itimada layık olmayı Rabbim nasip etsin inşallah” satırlarını paylaştı.

Nureddin Nebati, dün koltuğunu Mehmet Şimşek’e devrederken “Ohhh beee” dedi ve siyasi hayatına milletvekili olarak devam edecek.

SÖZCÜ, Nureddin Nebati’nin Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda geçen 1,5 yıllık müddette makro ekonomik datalarda yaşanan değişimi mercek altına aldı:

‘TL EN TABANI GÖRDÜ’ DEMİŞTİ, AMA…

Erdoğan’ın ‘yeni iktisat modelini’ ilan ettiği 30 Kasım’da 12,96 olan dolar/TL kuru, 20 Aralık’ta 18,36’ya kadar yükselmişti.

Yüksek cari açık, yüksek enflasyon ve eksi gerçek faiz nedeniyle baskı altındaki dolar kuru, TCMB rezervleri kullanılarak ve kur muhafazalı mevduatla TL tasarrufların dövize endekslenmesi sayesinde tutulmaya çalışıldı.

Nebati, mart ayında dolar 14,84 iken “Türk Lirası en düşük durumda, daha ineceği bir yer yok, vatandaş rahat olsun” demişti… Dolar kuru 21 lira düzeyine dayanmışken Nebati koltuğu devretti. Nebati’nin daha ineceği yer yok dediği yerden TL’nin yaklaşık yüzde 50 daha aşağıya indi.

ENFLASYON YEDİ BİTİRDİ

TCMB’nin faiz indirimlerine başlaması öncesinde Ağustos 2021’de resmi yıllık tüketici enflasyonu yüzde 19,25’ti. TCMB’nin siyaset faizi de yüzde 19’du. Erdoğan’ın yeni iktisat modelini ilan ettiği kasım ayında ise enflasyon yüzde 21,31 olurken, siyaset faizi yüzde 15’e çekilmişti. Nebati’nin bakan olduğu devirde resmi enflasyon 21 yıllık AKP hükümetleri periyodunun yeni doruğunu gördü.

FAİZ FAİZ DİYE DİYE…

Merkez Bankası siyaset faizini yüzde 8,5’te tutsa da mevduat ve kredi faizlerinde 20 yılın tepesi düzeyler görüldü. Hükümet seçim öncesindeki devirde enflasyon ve cari açığı körükleme değerine kredi musluklarını açtı fakat gelinen noktada birçok vatandaş krediye erişemezken, erişebilenler yüzde 50’lerin de üzerinde faizlerle karşı karşıya kalıyor. Kredi kullanıp ev-araba almak toplumun büyük bölümü için artık hayal olurken, mevduat faizler ise yüzde 40’lı düzeylere ulaştı.

BORCUN FAİZİ ANA PARAYI GEÇTİ

Merkez Bankası siyaset faizini yüzde 8,5’ta sabit tutmaya devam ederken, Nebati vazifedeyken Hazine’nin ödediği faiz ve borç yükü günden güne arttı.

Cumhuriyet tarihinde birinci kez kamunun faiz borcu, anapara borcunu geçti. Hazine son üç ayda 159.8 milyar TL’si iç borç, 113.4 milyar TL’si de dış borç olmak üzere toplam 273.2 milyar TL borç geri ödemesi yaptı. Bu üç ayda borç servisinin yüzde 59’u faiz ödemelerinden, kalan yüzde 41’i anaparadan oluştu.  Aralık 2021’de anapara ödemeleri 1 trilyon 316 milyar TL, faiz ödemeleri ise 794.7 milyar TL tutarındaydı. 2023 yılında Hazine’nin toplam 1.1 trilyon TL’lik iç ve dış borç geri ödemesi gerçekleştirmesi öngörülüyor.

CARİ AÇIK KATLANDI

Hükümetin yeni iktisat modelindeki en büyük tezi, TL’nin pahasının düşük tutulmasının getireceği ‘rekabetçi kur’ avantajı ile cari fazla vermekti. Lakin tablo, emtia fiyatlarının yüksek seyretmesinin tesiriyle tam zıddı oldu.

Türkiye iktisadı 17 ay üst üste cari açık verirken, Şubat 2023’te 55 milyar dolar ile 10 yılın doruğu görüldü. 2021 yılının tamamında cari açık 14.9 milyar dolar olmuştu.

BÜTÇE AÇIĞI PATLADI

Nureddin Nebati periyodunda uygulanan gevşek iktisat siyaseti merkez idare bütçesini darmadağan etti. Seçimin tesiriyle bol keseden harcayan iktidar, bütçenin, bu nisan ayında 132,5 milyar TL, bu yılın ocak-nisan periyodunda 382,5 milyar TL açık verdi. Bütçe açığı, geçen sene nisanda 50,2 milyar TL, ocak-nisan devrinde 19,4 milyar TL olmuştu.

Kaynak: Sözcü